Dirsek Enjeksiyonları

Dirsek eklemi enjeksiyonu, hem tanı koyma hem de tedavi amacıyla uygulanabilir. İnflamatuar durumlara bağlı geçmeyen ağrılar lokal enjeksiyona iyi yanıt verir. Eklem içine enjeksiyon osteoartrit, romatoid artrit gibi durumlarda gerekebilir. Medial ve lateral epikondilitlerde kortikosteroid enjeksiyonu kabul görmüş bir tedavi şeklidir. Olekranon bursa inflame olduğunda buraya aspirasyon ve enjeksiyon yapılması yararlı olur.

Dirsek enjeksiyon bölgelerine göre hazırlanan içerikler:

Dirsek eklem enjeksiyonu: 3-5 ml LA* + 1-2 ml KS**
Medial ve lateral epikondilit: 2-3 ml LA + 1 ml KS
Olekranon bursiti: 3 ml LA + 1 ml KS
*LA: %1 lidokain ya da %0,25-0,5 bupivakain. **KS: betametazon sodyum fosfat ve asetat (Celestone Soluspan) ya da metilprednizolon 40mg/ml (Depo-Medrol)

Bu yazımızda detayları ile dirsek enjeksiyonları konusunda bahsedeceğiz.

Dirsek Eklemi

Dirsek eklemi üç artikülasyondan oluşur: humerus ile radius, humerus ile ulna ve radius ile ulna. Yumuşak dokular, tendonlar ve ligamentler kemik artikülasyonları stabilize eder. Ulnar sinir olekranon çıkıntısının medialinden, medial epikondilin arkasında kübital tünelden geçer.

Dirsek eklem enjeksiyonu için en sık endikasyonlar osteoartrit, romatoid artrit ve kristal artropatilerdir. Travma sonucu oluşan radius başı kırıkları da aspirasyon ve analjezik enjeksiyon için endikasyon oluşturabilir. Kırık nedenli eklem hareketinde mekanik blok olup olmadığını anlamak için lokal anestetik enjekte edilerek önce hastanın ağrısı kesilir. Ağrı geçmesine rağmen hareket kısıtlılığı devam ediyorsa mekanik blok düşündürür. Kırıklarda her zaman radyografide bulgu olmayabilir. Eklem aspirasyonunda kan ve yağ globülleri olması kırığı düşündürür.
Osteoartrit ya da romatiod artrite yönelik dirsek enjeksiyonu diğer tedavi yaklaşımları uygulandıktan sonra düşünülmelidir. Bunlar arasında asetaminofen, NSAİİ, fizik tedavi, romatoid artrit için DMARD tedavisi sayılabilir.

Dirsek eklemi enjeksiyonu

İşlem sırasında hasta sırtüstü uzanır. Dirseği 45 derece fleksiyonda, eli kalçası üstünde istirahat edecek şekilde pozisyonlanır. Enjeksiyon öncesi anatomik işaret yerleri palpe edilir. Bunlar lateral olekranonun oluşturduğu üçgenin merkezindeki yumuşak doku, radius başı ve lateral epikondildir. Sterilite sağlanır. Dirsek eklemine lateral yaklaşımla girilerek ulnar sinirden kaçınılır. Tanımlanan üçgenden iğne sokularak karşı (medial) epikondil yönünde ilerletilir. Sinoviyal sıvı aspirasyonu veya enjekte edilen materyalin rahat akışı iğnenin doğru yerde olduğunu gösterir. İğne kemiğe çarparsa hafifçe geri çekilmeli ve yönü bir miktar değiştirilerek tekrar ilerletilmelidir. Her enjeksiyonda olduğu gibi önce aspirasyon yapılarak kan damarı içinde olmadığı kontrol edilir. Enjeksiyon yavaş fakat devamlı bir basınçla uygulanır.

Enjeksiyon sonrası EHA boyunca pasif hareket yapılarak ağrının geçip geçmediği kontrol edilir.

Lateral ve Medial Epikondilit

Lateral epikondil el bileği ekstansör-supinatör kas grubunun orijin bölgesidir. Medial epikondil el bileği fleksör ve pronatörlerinin orijin bölgesidir. Tendonların kronik dejeneratif değişiklikleri epikondilite neden olur.

Daha konservatif yaklaşımlarla geçmeyen kronik ağrı ve disabilite veya ciddi akut ağrının neden olduğu fonksiyonel bozukluğun hızlı düzeltilmesi amacıyla epikondilit enjeksiyonu yapılabilir. Kortikosteroid enjeksiyonlarının görece güvenli ve 2-6 hafta kadar etkili olduğu gösterilmiştir.

Lateral ve medial epikondilit golf, tenis ve fırlatma sporlarındaki tekrarlayıcı aktivitelere bağlı oluşabilir. Meslekle ilişkili çekiç vurma, zımparalama, kaldırma, uzun süre bilgisayar faresi kullanma gibi nedenler de olabilir. Etkilenen dirsekte ağrı ve hassasiyet genelde sinsi bir başlangıç gösterir. El kavrama kuvveti zayıflayabilir. Muayenede epikondil üzerinde noktasal bir hassasiyet bulunur. Lateral epikondilitte dirençli el bileği ekstansiyon ve supinasyonu ağrılıdır. Medial epikondilitte ise dirençli el bileği fleksiyonu ve pronasyonu ağrılıdır.

Lateral epikondilit enjeksiyonu

Enjeksiyon ancak NSAİİ gibi diğer tedaviler verildikten ve şikayetleri arttırıcı aktivitelerden kaçındıktan sonra uygulanmalıdır. Lateral epikondilit tedavisinde ortotik cihazların etkili olduğuna dair kanıtlar yetersizdir. Dirseğin immobilizasyonundan kaçınılmalıdır.

Medial epikondilit enjeksiyonu

Enjeksiyon uygulanırken hasta sırtüstü uzanır. Lateral epikondilit için kol yan tarafta gevşek şekilde, dirseği 45 derece fleksiyonda ve el bileği pronasyonda pozisyonlanır. Medial epikondilit için etkilenen kol rahat şekilde abduksiyonda ve el supinasyonda pozisyonlanır. Palpasyonla epikondil üzerindeki en hassas nokta belirlenir. İğne kemiğe kadar 90 derece dik olarak ilerletilir, sonra 1-2 mm geri çekilir. İlaç yavaşça enjekte edilir.

Enjeksiyon sonrası el bilek fleksör ve ekstansörleri ilacın düzgünce dağılmasını sağlamak için hafif dirence maruz bırakılır.

Olekranon Bursiti

Oleksranon bursa olekranon çıkıntısının üzerinde yüzeyel bir yapıdır. Dirsek ekleminin dışındadır.

Oleksranon bursiti genelde romatoid artrit veya kristal artropatili hastalarda dirseğe tekrarlayıcı travma sonrasında oluşur. Muayenede olekranon üzerinde şiş, sıvı dolu bir kese görülür. Şişlik görece ağrısızdır. İnflame bursanın aspirasyonu bursitle ilişkili şikayetlerin azaltılması için yapılabilir. Eğer bursit tekrarlamışsa kortikosteroid enjeksiyonu yapılabilir. Olekranon bursa enfekte olabilir. En sık etken Staphylococcus aureus‘tur. Hasas ve sıcak bir şişlik, pürülan akıntı olması enfeksiyon bulgularıdır. Bu durumda aspirasyon ile Gram boyama ve kültür tetkikleri yapılmalıdır. Enfekte bursadan şüpheleniliyorsa kortikosteroid enjeksiyonundan kaçınılmalıdır.

Olekranon burstinde şişlik ve rahatsızlığı hızlı tedavi etmek için aspirasyon yapılabilir. Kortikosteroid enjeksiyonu kronik ya da tekrarlayıcı bursitlerde daha konservatif tedaviler denendikten sonra uygulanabilir.

Olekranon bursiti enjeksiyonu

İşlem sırasında hasta sırtüstü uzanır, dirsek hastanın tolere edebileceği sınıra dek fleksiyona getirilir. Dirseğin fleksiyonda olması aspirasyonu kolaylaştırır. Şişlik fluktuasyon açısından palpe edilir. Aspirasyon veya enjeksiyon amacıyla iğne direkt olarak bursaya sokulur. Uygun pozisyonda ise sıvı kolayca aspire edilir. Kültür için aspirasyon yapılıyorsa steril teknik uygulanmalıdır. İşlem sonrası basınç uygulayacak şekilde bandajla sarılır.

Enjeksiyon sonrası takipte genel ilkeler:

Hasta 1-2 dakika supin pozisyonda bekler.
Yan etkiler açısından yarım saat takip edilir.
Ağır aktivitelerden 48 saat boyunca kaçınılır.
Steroid alevlenmesi  buz ve NSAİİ ile tedavi edilir.
Üç hafta içinde kontrole çağrılır.

Bu yazımızda detayları ile dirsek enjeksiyonları konusundan bahsettik. Sizde dirsek enjeksiyonları ile ilgili merak ettiklerinizi yorum olarak bizlere yazabilirsiniz.