Fleksör Tendon Yaralanmaları

Fleksör Tendon Yaralanmaları

7 Aralık 2017 0 Yazar: admin

Fleksör tendon yaralanmaları el tendon yaralanmaları içerisinde sık görülen bir yaralanmadır. Özellikle gelişmiş ülkelerde iş kazaları ve gelişmekte olan ülkelerde travma (cam kesisi) gibi durumlar fleksör tendon yaralanmalarının en sık nedenlerindendir. Bu yaralanmalar sırasında fleksör tendon künt, keskin bir aletle veya ezilmeyle yaralanmış olabilir ya da avülsiyonla kopmuş olabilir.

fleksör tendon yaralanmaları

Fleksör tendonun kısmi yaralanmalarında fizik tedavi, ileri derece yaralanmalarında ise cerrahi müdahale düşünülür. Bu yazımız da fleksör tendon yaralanmaları hakkında genel bilgi verip, fleksör tendon cerrahisi ve fleksör tendon kesisi rehabilitasyonu hakkında detaylı bilgi vereceğiz. Ayrıca yazının sonunda el parmağı fleksör kasları hakkında bahsettiğimiz yazımızın linkini bulabilirsiniz.

Fleksör tendonlar, el parmaklarının içe bükülmesini sağlayarak fleksör kasların parmak kemiklerine bağlanmasını sağlayan yapılardır. Fleksör tendonu oluşturan kas lifleri dirsek veya önkoldan başlayarak kemik noktalarına yakın yerlerde tendonları oluştururlar. El parmaklarına fleksiyon hareketi yaptıran kaslar şunlardır;

  • Fleksör Pollisis Longus
  • Fleksör digitorum süperfisialis (FDS)
  • Fleksör digitorum profundus

Fleksör tendon yaralanmaları önkol, el ve el parmaklarında meydana gelen derin kesikler sonrası olabilir. Bu tendonun yaralanması sırasında damarlar ve sinirlerde zarar görebilir. Çünkü damarlar ve sinirler tendonlarla çok yakın olarak seyrederler. Cerrahi müdahale sırasında eğer zedelenme varsa cerrah tarafından damarlar ve sinirlere yönelik operasyonda yapılır. Eğer fleksör tendon kesisi, tendon kalınlığının %60 ından az ise cerrahi müdahale düşünülmez hastalara fizik tedavi önerilir.

Fleksör Tendon Yaralanması Belirtileri

Fleksör tendon yaralanmaları sonrasında hastada aşağıda ki durumlar görülebilir.

fleksör tendon kesisi

  • Fleksör tendon kesisi olan hasta bir veya daha fazla parmağını bükemez.
  • Hasta bardak gibi nesneleri kavrayamaz
  • Tendonda oluşan kesik tam değilse hasta parmaklarını ağrı ile de olsa bükebilir. Hasta bardak gibi nesneleri avuç içinde tutarken de zorlanır. Hasta elindeki nesneyi aniden düşürebilir.
  • Normal el de el bileği fleksiyon ve ekstansiyon hareketleri parmaklarda fleksiyon ve ekstansiyon açığa çıkmasına neden olurken (tenodez etkisi) , fleksör tendon yaralanması olan kişilerin parmağı ekstansiyon konumunda kalır.
  • Baş parmaktan küçük parmağa doğru giderek artan fleksiyon halinde sıralanış bozulmuşsa tendon kesisinden şüphelenilir.

tenodez etkisi

Eğer yaralanma ön kolun distalindeyse, yaralanmanın proksimalinde ön kolun volar yüzüne baskı uygulanarak sağlam olan tendonlarda fleksiyon yaptırılarak tendonun yaralanma şekli ön görülebilir.

Fleksör Tendon Ameliyatı

fleksör tendon ameliyatı

Tam kopma durumunda fleksör tendon ameliyatı tek çaredir. Ciddi doku yaralanmalarının olduğu durumlarda ve yüksek enfeksiyon durumlarında ameliyat yapılmaz.

Fleksör tendon yaralanmaları durumunda ilk 24 saat içerisinde yapılan cerrahi müdahaleler daha başarılı olmaktadır. İlk 24 saat içerisinde yapılan operasyonlarda dikişler daha kolay tutmakta, tendon uçlarının tam olarak birleştirilme şansı daha da artmaktadır. Fleksör tendon kesisi üzerinden süre geçtikçe tendonun bağlı olduğu kas çekilir ve tendon boyu kısalır.

Fleksör tendon ameliyatı sırasında özellikle hasta kişinin parmaklarını daha işlevsel kullanabilmesi için tendonların içinden seyrettiği pulley tünellerinin korunması çok önemlidir. Eğer yaralanma var ise damar ve sinir tamiri de fleksör tendon onarımı ile beraber yapılır. Fleksör tendon ameliyatı sonrasında ilk 20-30 gün atel kullanılır. Ameliyat sonrası fleksör tendon ateli kullanmak tendon uçlarının birbiri ile uyum içerisinde birleşimini sağlamak için çok önemlidir.

Fleksör tendon yaralanmaları sonrasında hekimin uygun gördüğü zaman içerisinde hemen fleksör tendon kesisi fizik tedavi programına başlanır. Etkili bir fleksör tendon kesisi rehabilitasyonu ve kısa bir fleksör tendon kesisi iyileşme süresi için fizik tedavi aksatılmadan fizyoterapistler eşliğinde yapılır.

Fleksör tendon kesisi iyileşme süresi yaralanmanın seviyesine, yaralanmanın tipine, beraberinde damar veya sinir yaralanması olup olmadığına, uygulanan cerrahi tekniğe, hastanın motivasyonuna ve hastanın skar dokusuna eğilimine bağlı olarak değişmektedir.

Fleksör Tendon Rehabilitasyonu

fleksör tendon rehabilitasyonu

Tam kopmanın olduğu durumlarda yapılacak ameliyat sonrasında hekimin uygun gördüğü zamanda, kısmi yaralanmanın olduğu durumlarda ise zaman kaybetmeden fleksör tendon fizik tedavi programına alınır.

Fleksör tendon ameliyatı sonrası hastaların en büyük şikayeti hareket kısıtlılığıdır. Fizik tedavi ile bu hareket kısıtlılığının açılması sağlanır. Erken dönem de yapılan fizik tedavi ile hareket açıklığının tamamına ulaşılır. Ayrıca fleksör tendon rehabilitasyonu ile tendon rüptürü ve kontraktürlerin önlenmesi amaçlanır.

Hasta aktif ve pasif eklem hareket açıklığına kavuştukça eski kas gücüne ulaşması için güçlendirme egzersizleri de programa eklenir. Daha sonra ki süreç de devam edilen fleksör tendon rehabilitasyonu ile hastanın ince becerilerini kazanmasına yönelik egzersizler uygulanır.

Fleksör tendon kesisi rehabilitasyonu programın uygulandığı döneme göre erken dönem, erken ara dönem, ara dönem ve geç dönem olmak üzere 4 döneme ayrılır.

Fleksör Tendon Rehabilitasyonu Erken Dönem (0-4 Hafta)

Bu dönemde hastanın yaşına ve mental durumuna göre, immobilizasyon yada mobilizasyon (genellikle erken pasif mobilizasyon, nadiren erken aktif mobilizasyon) uygulanır. Süre 0-4 haftadır.

1- İmmobilizasyon

Amaç tendonu hareketsiz tutmaktır. 10 yaşından küçük hastalarda ve fizik tedavi uygulanamayacak kişilerde uygulanır. İmmobilizasyon yapılırken hastanın el bileği 30-40 derece fleksiyon, metakarpofalangeal eklem 40- 60 derece fleksiyon ve interfalangeal eklem nötral pozisyonda olacak şekilde elin sırt kısmında olacak şekil ön koldan parmaklara kadar uzanan bir atel yapılır.

2- Mobilizasyon

Amaç yapışıklar olmadan tendonda maksimum kayma sağlamaktır. Ödem, ağrı ve fleksiyon kontraktürü oluşabilecek komplikasyonlardır. Mobilizasyon dönemi çok önemli bir dönemdir. Bu dönem erken pasif mobilizasyon ve erken aktif mobilizasyon olacak şekilde uygulanır.

2.1 Erken Pasif Mobilizasyon

Amaç pasifde olsa hareketliliği sağlamaktır. İki farklı protokol uygulanır.

2.1.1 Modifiye Duran Yöntemi

fleksör tendon yaralanması egzersizleri

  • Amaç kontrollü pasif harekettir.
  • Erken dönemde tamir yapılan bölgenin en fazla 300 gram kuvvete dayanabildiği görülmüştür.
  • Tamir yapılan bölgeye fazla kuvvet uygulanmadan fleksör tendonlar birbirlerinin üzerinden ve çevre dokular içinden kaydırılır.
  • Modifiye duran yöntemin de hastanın el bileği 20 derece fleksiyon,  metakarpofalangeal eklem 50 derece fleksiyon ve interfalangeal eklem 30 derece nötrol pozisyonda kalacak şekilde atelleme yapılır.
  • Eğer hastanın digital sinirlerinde yaralanma olmuşsa proksimal interfalengiyel eklemler de atelleme ile 30 derece fleksiyona alınır. 4 hafta boyunca atel kullanılır.
  • Ameliyatın üçüncü gününden sonra her saat başı 10 kez olmak üzere önce DIP ekleme daha sonra PIF ekleme daha sonrada MKF + DIF + PIF eklemlerin üçüne birden pasif fleksiyon ve ekstansiyon hareketi yaptırılır.

2.1.2 Kleinert Yöntemi

kleinert ortezi

  • El bileği 30-40 derece fleksiyon, metakarpofalangeal eklem 60-70 derece fleksiyon ve interfalangeal eklem tam ekstansiyon pozisyona alınarak dorsal atelleme uygulanır.
  • Ameliyatın üçüncü gününden sonra lastik ile her saat 10 defa pasif fleksiyon ve aktif ekstansiyon egzersizleri yapılır. Lastik tırnağın ucuyla atelin volar yüzünde bir kancaya takılarak hareketler yapılır.
  • Distal ve proksimal eklemlerdeki fleksiyon açısını artırmak için atele distal palmar bar ilavesi yapılabilir.
  • Kleinert yöntremi ile interfalangeal eklemlerde fleksiyon kontraktürü oluşabilir. Kontraktürün önüne geçmek için metakarpofalangeal eklem, proksimal interfalengiyel ve interfalangeal eklemlere günde dört kez olmak üzere her seferinde onar defa olacak şekilde toplamda 40 er kez pasif fleksiyon ve ekstansiyon yapılır.
  • Ayrıca bantlar uyumadan çıkarılıp elin iç tarafından yapılacak bir atel ile parmaklar tam ekstansiyonda tutulur.

2.2 Erken Aktif Mobilizasyon Dönemi

Erken aktif mobilizasyon uygulamasında ilk 4 hafta boyunca direk aktif hareketlere başlanılır. Erken dönemde aktif hareketlere başlamak erken iyileşme sağlasa bile tendonun kopma olasılığı çok fazla olduğundan ameliyatı yapan cerrahın önerisi ile profesyonel bir rehabilitasyon ekibi tarafından uygulanmalıdır.

Bu dönemde atelleme şu şekilde uygulanır.

  • El bileği hafif fleksiyona alınır, metakarpofalangeal eklem 70-90 derece fleksiyona alınır ve interfalangeal eklem ekstansiyonda olacak şekilde atel yapılır.
  • Operasyonu takip eden 2. gün parmaklara 4 saat de bir iki kez aktif fleksiyon ve ekstansiyon hareketi ardından iki kez pasif fleksiyon aktif ekstansiyon hareketi yaptırılır. Hareketlere 15-20 derece arası bir aralıkla başlanarak 4. haftanın sonunda 80-90 dereceye ulaşılmaya çalışılır.

Erken Ara Dönem (4-6 Hafta)

fleksör tendon yaralanması egzersizi

  • İlk 4 haftalık erken dönem uygulamasından sonra atel çıkarılır.
  • Erken ara dönemde ödem kontrolüne ve skar tedavisine devam edilir.
  • Bütün parmaklara pasif olarak fleksiyon hareketi ve ekstansiyon hareketi yaptırılır.
  • Parmaklara pasif fleksiyon yaptırıldıktan sonra hastaya aktif bilek ekstansiyon hareketi yaptırılır.
  • Parmaklar ekstansiyon pozisyonundayken el bileğine ekstansiyon hareketi yaptırılmamalıdır.
  • Tendonun kayma potansiyelinin artırılması için aktif tutma egzersizlerine başlanır.

Ara Dönem (6-8 Hafta)

tendon kaydırma egzersizi

Ara dönemde amaç el tendon yaralanması sonucunda artık bütün tendonlarda kaymayı sağlamaktır.

  • Ara dönemde izole fleksör tendon kayma egzersizleri yapılmaya başlanır.
  • İzole fleksör tendon kayma egzersizi yukarıda ki resimde olduğu gibi çengel, düz yumruk ve tam yumruk şeklinde yapılır. Egzersizler günde 5-6 defa her seferin de 10 tekrar olacak şekilde yapılır.
  • Ara dönemde ateller tamamen çıkarılır fakat hastaya fizyoterapist gerek görürse fleksiyon kontraktür deformitesini önlemek için volar statik splint önerebilir. Önerilen volar statik splint geceleri kullanılır.

Geç Dönem (8-12 Hafta)

  • 8. haftadan sonra artık güçlendirme egzersizlerine başlanır.
  • Dirençli fleksiyon egzersizleri yapılır.
  • 10. hafta itibariyle hasta artık elini normal olarak kullanmaya başlayabilir.
  • Son iki hafta ince beceriler ileri derece kavrama egzersizleri (ipe boncuk dizme gibi) yapılır.

Fleksör tendon yaralanmalarını daha iyi anlamak için el parmağı fleksörlerini iyi bilmek gerekir. El parmak fleksör kasları yazımızı buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.

Bu yazımız da fleksör tendon yaralanmaları, fleksör tendon ameliyatı ve fleksör tendon rehabilitasyonu konularından bahsettik siz de merak ettiklerinizi yorum olarak belirtebilirsiniz