Kontraktür nedir?
2 Aralık 2017Kontraktür, eklemi çevreleyen kas, tendon, eklem kapsülü ve bağların çeşitli sebeplerden elastikiyetlerini kaybetmelerinden dolayı eklemin normal hareket açıklığını kaybetmesi veya eklem hareket açıklığının belirli yönlerde kısıtlanması olarak tanımlanabilir. Kontraktür oluşan eklemler normal pozisyonlarını kaybederek anormal bir pozisyon alabilirler. Bozulan eklem yapısından dolayı hastalar ağrıdan da şikayet edebilirler.
Meydana gelen kontraktür eklem ile ilgili olan kasların normal hareket açıklığını tamamlayamamasına neden olur. Bu hareketsizlikten dolayı pasif kalan kasın tendonları kısalır ve kasın gerilmesi daha da zorlaşır. Gerilmeyen kaslarla beraber kontraktür daha da belirgin hale gelir. Bu kısır döngünün de etkisi ile başta önemsenmeyen deformite daha ciddi bir hal alabilir. Zamanla tedavi edilmeyen kontraktürler, eğer kişinin ayak bileğinde ise kişinin yürüme becerisini kaybetmesine; el bileğinde ise günlük yaşam aktivitelerini yapamamasına neden olur. Bu durum oluşmadan veya fark edildiği ilk andan itibaren hemen tedavisine başlanmalıdır.
Spastisite ve kontraktür birbirinden farklı iki durumu tanımladığı halde sıklıkla birbirinin yerine kullanılmaktadır. Spastisite ve kontraktür arasındaki fark kısaca şudur. Spasitisite; kasların aşırı kasılması, sertleşmesi ve istem dışı spazmlar oluşmasıdır. Kontraktür ise kas meydana gelen bu durumun eklem üzerinde oluşturduğu hareket kaybını ve harekete karşı olan direnci tanımlamak için kullanılır. Yani kontraktür, spasitisitenin sonuçlarından birisidir diyebiliriz.
Kontraktür Nedenleri
Bu deformitenin oluşmasına neden olan bir çok patolojik durum mevcuttur. Temel sebep olarak iki durumdan söz edebiliriz. Bunlardan birincisi uzun süreli hareketsiz kalma ikincisi ise kası doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen hastalıklar. Bu saydığımız iki duruma ek olarak kontraktür nedenleri şunlardır;
- Serebral Palsi
- Kırık sonrası alçılama
- Kas hastalıkları
- Konjenital anomaliler
- Yumaşak dokuların kısalması
- Parkinson hastalığı
- Sinir hasarı
- İnflamatuar hastalıklar: Romatoid artrit gibi.
- Travmatik yaralanma veya yanıklardan sonra skarlanma
- Uzun yatak istirahati veya uzun yoğun bakım öyküsü. Özellikle fizyoterapistler tarafından tedaviye alınmayan yoğun bakım hastalarında bu deformite sıklıkla görülür.
Kontraktür Belirtileri
Bu deformitenin başlıca belirtisi, vücudunuzun bir bölümünü taşıma becerisinin azalması ve hareket kaybıdır. Ayrıca ağrı da olabilir.
Kontraktür Tedavisi
Kontraktür tedavisi yapılırken öncelikle bu durumu ortaya çıkaran sebebe odaklanılmalıdır. Sebep tedavi edilmediği sürece deformitenin tekrar oluşması kaçınılmazdır.
Fizik tedavi en yaygın tedavilerden biridir. Fizik tedavi ile hareket aralığını artırmak, kısalan yapıların gerilerek uygun uzunluğa gelmesi ve kasların güçlenmesine odaklanılır.
Bir hastada kontraktür oluşmasını önlemek oluşmuş tedavi etmekten çok daha önemlidir. Özellikle yoğun bakımda yatan hastalar, felç sonrası hareket kaybı olan hastalar ve serebral palsili bireyler için kontraktürü önlemenin üç yolu vardır. Bunlar pozisyonlama, aktif veya pasif eklem hareketi ve germedir.
Pozisyonlama
Fizyoterapistler yardımcı cihazlar yardımı ile (ortezler) eklemi doğru şekilde pozisyonlar. Yoğun bakımda yatan hastaların özellikle ayak bileklerinde kısıtlanma olmamasına dikkat edilmelidir. Ayak bilekleri uygun pozisyonda desteklenir. Özellikle ayak ile yatak bitimi arasında yastık koyularak düşük ayak oluşması önlenebilir.
Germe Egzersizi ve Splint Uygulaması
Uzun süre hareketsiz kalan kasların kısalmalarını önlemek için germe egzersizleri yapılır. Hafif derece de kontraktür için 20 dakika ile yarım saat arası germe yapılır. İleri derece kontraktür için 2 saatlik splint uygulanması ile germe yapılır. Germe egzersizleri fizyoterapistler tarafından uygulanmalıdır. Germe egzersizleri her gün yapılan 15-20 dakikalık aktif veya pasif eklem hareketi ile desteklenir.
Elektrik Stimulasyonu
Fizik tedavi içerisinde normal eklem hareketi ve paralize olmuş kas da kontraksiyon açığa çıkarmak için kaslara yönelik elektrik stimülasyonları kullanılabilir.
Lokan Enjeksiyon
Özellikle serebral palsili hastalarda yukarıda saydıklarımıza ek olarak kasa enjekte edilen Botulinum toksinin ile 4-6 aya kadar kaslarda gevşeme sağlanabilir. Bu gevşeme ile kas hem gerilip hem de kuvvetlendirilir.
CPM Cihazları
CPM cihazları diz operasyonu geçiren hastalarda hareket kaybı oluşmaması için fizyoterapist eşliğinde kullanılabilir.
Kontraktür Ameliyatı
Yukarıda saydığımız yöntemlerin yetersiz kaldığı durumlarda kontraktür ameliyatı cerrahlar tarafından düşünülmektedir. Kas uzatma, tendon gevşetme ve eklem kapsülüne yönelik cerrahi girişler ile eklem hareket açıklığı tekrar kazandırılmaya çalışılır. Ameliyat sonrası hekimin uygun göreceği zamanda fizik tedaviye vakit kaybetmeden başlanılır.
Bu yazımızda kontraktür nedir nedenleri belirtileri tedavisi ve ameliyatı hakkında bilgi vermeye çalıştık merak ettiklerinizi yorum olarak belirtebilirsiniz.
Ben 4 sene once uyusturucu aldim ve bj travma gecirdim ve sol ayak parmaklari o gunden beri istemsiz kasilio ve ayak bileklerinde surekli agri ve bacak arkasinda surekli agri var ve bn hic bi gittigim doktora uyusturucu ictigimi soyleyemedigim icin meslek icabi bi tedavi bulamadilar bi yardimci olabilrmisinz lutfen gizli kalsin