Ön Çapraz Bağ

Ön çapraz bağ “anterior cruciate ligament” olarak tıp dilinde isimlendirilmektedir. Adından da anlaşılacağı gibi ligament bir yapıdır. Ön çapraz bağ bacak kemiği olan tibianın aşırı derecede öne doğru hareketini engelleyerek diz ekleminin stabilizasyonunu sağlar. Bunun yanı sıra ön çapraz bağ tibia ve femur kemiklerini birbirine bağlar.

Ön çapraz bağ pozisyon olarak şekildeki gibidir. Tibianın orta noktasından başlayan bu ligament femur kemiğinin iç dış yan kısmına yapışır. Kısaca ön çapraz bağ diz ekleminin içinden geçmektedir. Ön çapraz bağ iki bant olarak ele alınır. Bu bantlar görünüşte tek bir yapıymış gibi görünse de fonksiyonel olarak işlevleri birbirinden farklıdır.  Diz fleksiyondayken antero medial bant gergindir. Diz ekstansiyon pozisyonundayken ise posterio lateral bant gergindir. Ön çapraz bağın kısmi yaralanma durumlarında dizin fleksiyon veya ekstansiyon pozisyonunda hissedilen ağrıya göre hasar görmüş bant bulunabilir. Bantlar ayrı ayrı kısmi olarak yaralanacağı gibi beraberde kısmi veya tam kopmalara maruz kalabilir. Şimdi gelelim ön çapraz bağ nasıl yaralanıra.

Ön çapraz bağ yaralanması

Ön çapraz bağ yaralanması kısmi veya tam yırtık olma durumuna göre ve yırtığın ciddiyetine göre 3 evreli olarak incelenmektedir.

• Evre 1: Bu yırtık şeklinde dizde stabilite kaybı yoktur. Dizde ağrı mevcuttur. Hafif düzeyde gerilme vardır. Cerrahiye gerek olmadan düzelir.
• Evre 2: Ön çapraz bağın kısmi yırtık durumudur. Bağın yarıya yakınında yaralanma gerçekleşmiştir. İyi bir fizik tedavi ile cerrahiye gerek kalmadan iyileşebilir.
• Evre 3: Bağ tam olarak yırtılmıştır. Stabilte kaybı mevcuttur. Hasta hareketleri sırasında düşecekmiş gibi hisseder. Yürürken dizde boşalma hissi olur.

Ön çapraz bağ yaralanması belirtileri

Vücutta meydana gelen kas-iskelet sistemi yaralanmalarının bir çoğunda olan şişlik, hareket kaybı ve ağrı ön çapraz bağ yaralanması durumunda mevcuttur. Ayırt edici belirtiler ise dizi tam düzleştirememe, yürürken ki emniyetsizlik hissi, denge kaybı, topallayarak yürüme ve yüründüğü zaman dizde boşalma sıklıkla görülen belirtilerdir. Aynı zamanda yaralanma sırasında dizde meydana gelen dönme ve kopma sesi de yaralanmanın gerçekleştiğine işaret etmektedir.

Ön çapraz bağ nasıl yaralanır?

Ön çapraz bağ yaralanmaları temassız travmalarla olamaktadır. Şekilde görüldüğü gibi bir ayak yerde sabit iken vücutla beraber diz bir yöne döner ve aşırı gerilen ön çapraz bağ kopar. Bu yaralanma şekli ise en çok futbol karşılaşmalarında özellikle de profesyonel olmayan halı saha da futbol oynayan kişilerde şut çekerken yerde dengeyi sağlayan ayak üzerinde vücut döner ve yaralanma gerçekleşir. Erişkin ve çocuklarda bağın yaralanma şekli farklılık göstermektedir. Kadın sporcuların bağ yapıları daha zayıf olduğu için yaralanma daha kolay olmaktadır. Spor karşılaşmalarının dışında trafik kazaları, yüksekten düşme, iş kazaları, dize doğrudan olan darbeberl sonucunda da ön çapraz bağ yaralanmaları oluşabilir. Ön çapraz bağ yaralanmalarına bu bağla beraber dizin stabilitesinde görev alan  menisküs yaralanmaları, yan bağ ve arka çapraz bağ yaralanmaları da tabloya eşlik edebilir.

Ön çapraz bağ yaralanmasını artıran faktörler

Spor sakatlanmalarında zemin şartları, kişinin kullandığı ayakkabı yaralanmayı artıran dış faktörlerdir. Kişinin kas gücünün zayıf olması, pozisyon hissinin zayıf olması kişinin ön çapraz bağının yaralanmaya meyilli olması ön çapraz bağ yaralanmasını artıran faktörlerdendir.