Patolojik Refleksler

Patolojik Refleksler

Patolojik refleksler normal bir kişide olmaması gereken fakat santral sinir sisteminde meydana gelen hasarlar sonucunda görülmeye başlanan reflekslerdir.

Patolojik refleksler aslında her insanda vardır fakat sağlıklı bireylerde serebral inhibisyon ile patolojik reflekslerin ortaya çıkması engellenmektedir. Üst motor nöron lezyonlarında bu inhibisyon mekanizması ortadan kalkar ve patolojik refleksler ortaya çıkar.

Santral sinir sistemi hasarı olan kişilerde patolojik refleksler değerlendirilerek lezyon hakkında net bilgi edinilmeye çalışılır.

Genellikle patolojik refleksler ilk olarak refleksi tanımlayan kişinin adıyla anılmaktadır. Uzmanlar tarafından değerlendirilen bizim de detaylı olarak bilgi vereceğimiz patolojik refleksler şunlardır;

• Babinski refleksi
• Oppenheim refleksi
• Gordon refleksi
• Schaeffer refleksi
• Chaddock refleksi
• Mendel-Bechterew refleksi
• Rossolimo refleksi
• Patella klonusu
• Aşil klonusu
• Hoffmann refleksi

Patolojik reflekslere geçmeden şunu da söyleyelim, refleksler konusuyla ile ilgili detaylı bilgi için daha önce yazdığımız refleks muayenesi yazımıza, derin tendon refleksleri ve muayenesi yazımıza, yüzeyel refleksler ve muayenesi yazımıza, ilkel refleksler ve muayenesi yazımıza ve nörolojik muayane ile ilgili detaylı bilgi için nörolojik muayene yazımıza göz atabilirsiniz.

Şimdi gelelim patolojik reflekslere.

Babinski Refleksi

Babinski refleksi yüzeyel refleksler içerisinde anlattığımız taban derisi refleksinin patolojik şeklidir. Babinski refleksi önemli bir reflekstir.

Kişilerde babinski refleksinin görülmesi piramidal yol hastalığına işaret eder. Babinski refleksi muayenesi tıpkı taban derisi refleksi muayenesi gibidir.

Ayrıca cevap olarak babinski refleksi ile aynı cevabın alındığı babinski delili eşdeğerleri dediğimiz 4 farklı refleks daha vardır. Bunlar; Oppenheim Refleksi, gordon refleksi, schaeffer delili ve chaddock refleksidir. Babinski refleksinin sonunda bu 4 reflekse de değineceğiz.

 

Babinski Refleksi Testi

Ayak tabanı künt bir şeyle dış kısımdan serçe parmağa doğru oradan da 3. parmağa ve baş parmağa doğru bir yay çizecek şekilde çizilir. Taban derisi refleksinde beklenen cevap parmakların fleksiyonudur.

Fakat piramidal yol hastalığı olan kişilerde ortaya çıkan cevap başparmağın dorsifleksiyona gelmesidir. Diğer dört parmakta hareket olmayabilir, fleksiyon hareketi açığa çıkabilir veya yelpaze delili dediğimiz 4 parmağın birbirinden uzaklaşması görülebilir.

Yelpaze delili veya bir başka deyişle evantay belirtisi babinski refleksi için parmakların birbirinden uzaklaşması hareketini tanımlamak için sık kullanılan bir ifadedir. Yelpaze şeklinde ve evantay belirtisi ifadeleri görüldüğü zaman akla hemen babinski delili gelmelidir.

Babinski delili veya taban derisi refleksi test edilirken parmaklarda bazen de hiç hareket görülmez. Bu durumda taban derisi refleksi alınamadı veya lakayıt olarak kayıt edilir.

Taban derisi refleksi muayenesi sırasında ortaya çıkan yelpaze delili, baş parmağın dorsifleksiyon hareketi veya taban derisi refleksinin lakayıt olması piramidal yol hastalığının önemli bir belirtisidir.

Babinski Refleksi Testinde Dikkat Edilecek Hususlar

1. 12 aya kadar bebekler taban derisi refleksine ekstansör cevap verir.
2. Duyu eşiği düşük olan kişiler taban derisine dokunulmasından hoşlanmayabilir ve istemli olarak parmaklarını dorsifleksiyona getirirler. Bu hastalarda dikkat başka yöne çekilmeli ve tekrar muayene edilmelidir. Emin olmak için farklı zamanlarda bir kaç kez daha tekrar edilebilir.
3.  Taban derisi refleks lakayıt olduğu durumlarda baş parmağın ekstansiyon hareketi yapıp yapmadığına bakılır. Eğer hasta günlük hayatında ayak baş parmağına ekstansiyon hareketi yaptıramıyorsa bu durumda hastanın taban derisi duyusunu taşıyan periferik sinirinde bir lezyon olduğu düşünülür ve taban derisi refleksi anlamsız kalır. Çünkü taban derisi refleksinin lakayıt olma sebebi piramidal yol hastalığı değil periferik sinir lezyonudur.
4.  Bazı hastaların da taban derileri çok kalındır ve hastaya da babinski refleksi testini yapan uzman yeterli uyarıyı veremediyse hastada refleks lakayıt yani cevapsız olarak alınabilir.

# Babinski refleksi muayenesi videosunu izleyerek nasıl test edildiğini görebilirsiniz.

Yazımızın başında söylediğimiz gibi piramidal yol lezyonlarında babinski refleksi ile aynı cevabı veren babinski delili eş değerleri dediğimiz 4 refleks vardır. Yine bunlarda patolojik reflekstir ve piramidal yol lezyonlarının önemli bir belirtisidir.

Babinski refleksinin iyi değerlendirilmediği durumlarda bu reflekslerden alınan cevaplar piramidal yol lezyonlarında önemli birer işarettir. Şimdi kısaca bunlardan ve diğer patolojik reflekslerden bahsedelim.

Oppenheim Refleksi

Oppenheim refleksi adını  kendisini ortaya koyan alman doktor Hermann OPPENHEIM’dan alır. Oppenheim refleksi patolojik bir reflekstir. Oppenheim refleksi test edilirken hasta sedyeye oturtulur. Hastanın ayakları sedyeden sarkar. Refleksi test edecek kişi hastanın tibia kemiğini iki parmağının arasında (baş ve işaret) yukardan aşağıya doğru bastırarak refleksi arar.

Oppenheim refleksinin pozitif olduğu durumlarda cevap aynı babinski refleksinde olduğu gibi, baş parmağın dorsifleksiyonu veya parmakların yelpaze şekilde açılmasıdır. Varlığı piramidal yol lezyonlarına işaret eder.

# Oppenheim refleksi muayenesi videosunu izleyerek nasıl test edildiğini görebilirsiniz.

Gordon Refleksi

Gordon refleksi Fransız nörolog Alfred Gordon tarafından literatüre kazandırılan patolojik bir reflekstir. Gordon refleksi şu şekilde test edilir. Hasta sedyeye oturtulur. Hastanın ayakları sedyeden sarkar. Refleksi test edecek kişi hastanın baldır kaslarını sıkar.

Gordon refleksi olan hastalarda cevap babinski refleksinde olduğu gibi, baş parmağın dorsifleksiyonu veya parmakların yelpaze şekilde açılmasıdır. Varlığı piramidal yol lezyonlarına işaret eder.

# Gordon refleksi muayenesi videosunu izleyerek nasıl test edildiğini görebilirsiniz.

https://www.youtube.com/watch?v=IehrTYg0Mnw

Schaeffer Refleksi

Schaeffer refleksi veya bir başka deyişle schaeffer delili Alman nöroloj Max Schaeffer tarafından tanımlanan patolojik bir reflekstir. Schaeffer refleksinin varlığı şu şekilde sorgulanır. Hasta gordon refleksinde olduğu gibi sedyeye oturtulur. Refleksi test edecek uzman hastanın aşil tendonunu sıkar.

Schaeffer refleksi olan hastalarda cevap babinski refleksinde olduğu gibi, baş parmağın dorsifleksiyonu veya parmakların yelpaze şekilde açılmasıdır. Varlığı piramidal yol lezyonlarına işaret eder.

# Schaeffer refleksi muayenesi videosunu izleyerek nasıl test edildiğini görebilirsiniz.

Chaddock Refleksi

Chaddock refleksi 1911 yılında Charles Gilbert Chaddock tarafından ortaya konulan patolojik bir reflekstir. Chaddock refleksi test edilirken hasta sedyeye yatar veya oturur. Chaddock refleksi testini yapacak kişi eline aldığı künt bir cisimle dış malleonun alt kenarını çizer.

Chaddock refleksi testinde eğer bu patolojik refleks hastalarda varsa cevap babinski refleksinde olduğu gibi, baş parmağın dorsifleksiyonu veya parmakların yelpaze şekilde açılmasıdır.

Yukarıda anlattığımız babinski delili eş değerleri (Oppenheim refleksi ,gordon refleksi ,schaeffer refleksi ve  chaddock refleksi) babinski refleksinin değerlendirilmediği durumlarda piramidal yol lezyonları hakkında fikir sahibi olmak için önemli birer delildir.

# Chaddock işareti muayenesi videosunu izleyerek nasıl test edildiğini görebilirsiniz.

Mendel Bechterew Refleksi

Mendel Bechterew refleksi ismini kendisini açıklayan Alman doktor kurt mendel ve Rus doktor Vladimir Bechterewden almıştır.

Mendel Bechterew refleksi de patolojik bir reflekstir. Mendel Bechterew refleksi test edilirken hasta sırt üstü yatar ve Mendel Bechterew refleksi testini yapacak kişi eline aldığı refleks çekici ile ayak sırtına vurur. Kişi de eğer Mendel Bechterew refleksi varsa ayak parmaklarında plantar fleksiyon hareketi ortaya çıkar. Varlığı piramidal yol lezyonlarına işaret eder.

# Mendel Bechterew refleksi muayenesi videosunu izleyerek nasıl test edildiğini görebilirsiniz.

Rossolimo Refleksi

Rossolimo refleksine ismi kendisini açıklayan Grigory Ivanovich Rossolimo tarafından verilmiştir.

Rossolimo refleksi patolojik bir reflekstir. Rossolimo refleksi test edilirken hasta sırt üstü yatar ve rossolime refleksi muayenesini yapan kişi refleks çekici ile ayak atabanına metatarso-falengeal eklem bölgesinde vurur.

Rossolimo refleksi olan kişilerde ayak parmaklarında fleksiyon hareketi görülür. Varlığı piramidal yol lezyonlarına işaret eder.

# Rossolimo refleksi muayenesi videosunu izleyerek nasıl test edildiğini görebilirsiniz.

Hoffmann Refleksi

Hoffmann refleksi adını refleksi ortaya koyan Alman nörolog Johann Hoffmann dolayısıyla almıştır.

Hoffmann refleksi patolojik bir reflekstir fakat birçok normal insandan da görülebilir. Diğer patolojik refleksler kadar teşhis koymada güvenilir değildir. Hoffmann refleksi varlığında piramidal yol lezyonlarından şüphelenilir fakat dediğimiz gibi babinski refleksi kadar kesin bir sonuç ortaya koymaz.

Hoffmann refleksinin diğer patolojik reflekslerden bir farkı da alt ekstremite ile ilgili değil üst ekstremite ile ilgili bir patoljik refleks olmasıdır.

Hoffmann refleksi şöyle test edilir. Refleks aranan elin orta parmağı metakarpo-falengeal eklem bölgesinde dorsifleksiyona alınır. Parmak bu pozisyonda tutulurken testi yapan kişi diğer elinin baş parmağı ve işaret parmağı yardımıyla orta parmağa ani bir fleksiyon hareketi yaptırır.

Hoffmann refleksi sırasında hastadan beklenen cevap baş parmakta fleksiyon ve adduksiyon hareketi, diğer parmakların distal eklemlerinde fleksiyon hareketidir.

# Hoffmann refleksi muayenesi videosunu izleyerek nasıl test edildiğini görebilirsiniz.

Aşil Klonusu

Aşil klonusu piramidal yol lezyonlarında ortaya çıkan patolojik bir reflekstir.

Aşil klonusu testi için hasta güzelce sırt üstü yatırılır. Aşil klonusu testi yapacak kişi bir elini dizin arkasına koyarak bacağı hafif fleksiyona getirir. Diğer elle de ayak tabanını tutar ve ayak bileğini hızlı ve kuvvetli bir şekilde dorsifleksiyona alıp o pozisyonda bekler.

Aşil klonusu olan hastalarda bu harekete karşı cevap olarak fleksiyon, ekstansiyon hareketlerini ardarda devam ete ortaya çıkar.

# Aşil klonusu muayenesi videosunu izleyerek nasıl test edildiğini görebilirsiniz.

Patella Klonusu

Patella klonusu piramidal yol lezyonlarında ortaya çıkan patolojik bir reflekstir.

Patella klonusu testi için hasta serbestçe sırt üstü yatar. Patella klonusu testi yapacak kişi patellayı iki parmağının arasında kavrar (baş ve işaret parmağı) ve aşağıya doğru birden kuvvetli bir şekilde iter ve o pozisyonda tutar.

Patella klonusu olan hastalarda beklenen cevap patellanın ardarda yukarı aşağı hareket etmesidir.

# Patella klonusu muayenesi videosunu izleyerek nasıl test edildiğini görebilirsiniz.

Bu yazımızda patolojik refleksler olan; Babinski refleksi, Oppenheim refleksi, Gordon refleksi, Schaeffer refleksi, Chaddock refleksi, Mendel-Bechterew refleksi, Rossolimo refleksi, Patella klonusu, Aşil klonusu ve Hoffmann refleksi hakkında detaylı bilgi vermeye çalıştık.

Sizde bu patolojik refleksler hakkında merak ettiklerinizi yorum olarak bize yazabilirsiniz.

Reflekslerle ile ilgili detaylı bilgi için refleks muayenesi ile ilgili detaylı bilgi için refleks muayenesi yazımıza, derin tendon refleksleri ile ilgili tendon refleksleri ve muayenesi yazımıza, yüzeyel refleksler ile ilgili yüzeyel refleksler ve muayenesi yazımıza, ilkel refleksler ile ilgili ilkel refleksler ve muayenesi yazımıza ve nörolojik muayene ile ilgili detaylı bilgi için nörolojik muayene yazımıza göz atabilirsiniz.