Spastisite Tedavisi ve Etki Mekanizmaları
12 Kasım 2017Spastik kasların inhibisyonunda (gevşeme) kullanılan başlıca yöntemler:
- Ağırlık Aktarma
Otojenik inhibisyon yöntemi ile örn: Oturma pozisyonunda olan hastanın koluna ağırlık aktarılır ve böylelikle spastisite olan kasa germe uygulanır.
Ya da ayakta durmada ağırlık aktarma yöntemine gidilebilir , tilt table uygulaması ile alt ekstremitelere germe uygulanarak spastisite inhibe edilir.
Etki mekanizması: Ekstrafuzal lifler uzun süreli gerilerek kas iğciğinin ateşleme hızını azaltır. Böylelikle kas tonusu ve spastisite azalmış olur.
- Uzun Süreli Pasif Germe
Örnek ile anlatılacak olursak kol fleksörlerinde (biceps brachi ) spastisite varsa yavaş bir şekilde germe uygulanır. Kasın elimizin alrında yavaşca uzun süreli gevşemesini bekleriz, aktif hareketle kombine bir şekilde yapılıcak olursa resiprokal inervsayonu sağlar.
Hızlı ve kısa süreli yapılan germede kas tonusu ve bunun beraberinde spastisite artar.
Etki mekanizması: Otojenik inhibisyon
- PNF
Spastik kas pnf tekniklerindne kas-gevşe metodu kullanılarak inhibisyon elde edilebilir.
Etki mekanizması: Otojenik inhibisyon
- İnhibitör Ortezler
- Seri Alçılama
Antispastik pozisyonda destek
Nötral ısı (Tonus ↓ )
Düşük şiddetli sürekli germe
Etki mekanizması: Otojenik inhibisyon
- Vibrasyon Uygulaması
Antagonist kasın motor noktasından uygulanan vibrasyon ile antogonist kas iğciği uyarılır ve antagonist kas kasılır, spastik kas gevşer.
Etki mekanizması: Resiprokal inhibisyon
- Soğuk Uygulama
Uzun süreli (20-40 dakika ) uygulanır. Böylelikle sinir iletim hızı azalır ve Kas iğciğinin uyarılma eşiği yükseltilip, duyarlılığı azaltılmış olur.
- Johnstone Basınç Splinti
20 dakika süre ile antispastik pozisyonda (otojenik inhinisyon) uygulanır. Nefes ile şirildiğinden dolayı nötral sıcaklık etkisi gösterir bu da parasempatik siniri uyarıp yine inhibisyon etkisi sağlamaktadır.
- Spastik Kasa Tetanik Faradik Stimülasyon
Etki mekanizması: Otojenik inhibisyon
- EMG Biofeedback
Davranışsal şartlanma yöntemi ile inhibisyon sağlanmış olur.
- Anatogonist Kasa Surge Edilmiş Faradik, Yüksek Voltaj Galvanik Stimülasyon, FES
Etki mekanizması: Resiprokal inhibisyon
- TENS
Spastik kasın dermatomuna uygulanır.
Kas iğciğinden kalkan Gruı Ia ve II liflerinin taşıdığı sinyalleri baskılayarak spastik kası gevşetir.
- Pozisyonlama
Bobath Nörogelişimsel Tedavi yaklaşımının inhibitör paternlerinden yararlanılır. Antispastik pozisyonlar spastisitenin inhibisyonunda etkili olmaktadır.
Etki mekanizması: Otojenik inhibisyon
- Nötral Sıcaklık
Otonom sinir sisteminin parasempatik kompanenti uyarılır. Böylelikle kas tonusu azalmış olur. Örn: Johstone basınç splinti, Hippoterapi (At eşliğinde terapi )
- Vestibüler Stimülasyon
Yavaş ve ritmik sallanma yöntemiyle uygulanır. İnhibitör karakterdeki retiküler formasyon (bulbus) uyarılarak kas tonusunda genel bir azalma meydana getirir.
- Hippoterapi
At eşliğinde, atın hareketlerinden yararlanarak uygulanan bir tedavi şeklidir. Gövde de ritmik lateral fleksiyon ve ekstansiyon hareketleri sayesinde gevşeme sağlanır. Aynı zamanda nötral sıcaklık da benzer etkinin görülmesinde yararlı olucaktır.
- Hidroterapi
Suyun eklem ve kaslarımızın üzerine binen yükün azaltması ve özellikle ağrı kontrolü amacıyla uygulanan, su kullanılarak yapılan uygulama. Hidroterapi sayesinde kas iğciği ve deri hassasiyetini azaltarak gama sisteminin aktivitesini azaltır. Böylelikle genel inhibisyon etkisi görülür. Aynı zamanda nötral sıcaklık da benzer etkinin görülmesinde yararlı olucaktır.
- Baş Aşağı Pozisyon
Çocuklarda kullanılan bu yöntem başta karotid sinüs olmak üzere diğer baroreseptörleri de uyararak sempatik sinir siteminin inhibisyonunu sağlar. Böylelikle kas tonusu azalmış olur.
- Paravertebral Kaslara Stroking
Servikal bölgeden kaudal bölgeye kadar ritmik olarak uygulanan stroking ekstansör spastisiteyi azaltır.
- Alt Gövdenin Üst Gövdeye Karşı Pasif Ritmik Rotasyonel Hareketleri
Yavaş ve ritmik hareketler genelikle spastisiteyi inhibe eder. Terapist eşliğinde uygulanan bu rotasyonel hareketler sayesinde alt ekstremiteler de ekstansör spastisite azaltılmış olur.