Tekrarlayan ayak bileği burkulmaları nasıl tedavi edilmelidir?

Tekrarlayan ayak bileği burkulmaları nasıl tedavi edilmelidir?

29 Ekim 2017 0 Yazar: Fizyoo
  •  Ayak bileği burkulmaları en sık görülen yaralanmalar arasındadır.
  • Ortopedi alanında  acil servise en sık başvuran hasta grubudur.
  • Ayak bileği aynı zamanda en sık burkulan eklemdir.

Ayak bileği burkulmalarının tedavisinin planlanmasında; burkulmanın derecesi ve burkulan bağ çok önemlidir. Burkulma esnasın da hemen hemen büyük bir sıklıkla ayak bileğinin yan bağı yırtılmaktadır . Bu bağ yırtılması daha çok ayağın içe dönmesiyle oluşmaktadır. Ve çoğunlukla 3 parça halinde olan bu bağın önde ki ilk kısmının yırtılması daha sonra orta ve daha sonra arkadakinin katılmasıyla farklı yırtılma dereceleri oluşmaktadır.

ayak baglar

Tedavi planlanırken kullanılan yöntem yırtılmanın derecesini tayin etmekle başlar. Yırtılmanın yanında kırıkgibi bir durum varsa o tedavinin planlanmasını önemli oranda değiştirebilmektedir.

Yırtılmanın derecelendirilmesinde 3 evre tanımlanır.

  • Grade-1 dediğimiz Evre-1 yırtılmalarda bağın gerilmesi ve kısmı, çok az biçimde lif kopması anlaşılır.
  • Grade 2 yırılmada kısmı yırtılmalar anlaşılır.
  •  Grade 3 yırtılma da ise bağın tamamının kopması anlaşılır.

Bu derecelendirmeye göre tedavi  programı planlanır. Bütün yaralanmalarda hemen hepsinde yaralanma ile karşılaşılan ilk andan itibaren ilk 24 saat şişliğin ve ağrının azaltılması için spor travmatoloji sinde çok sık kullanılan bir prosedür vardır.Bu RİCE tekniği olarak adlandırılır. Burkulan eklemi korumaya alarak ekstremitenin dinlendirilmesi, soguk uygulanması, kompresyon uygulanması ve yukarıya kaldırılmasını içine alan bir prosedürdür. (RICE: rest, ice, compression, elevation). İlk burkulma ile karşılaşıldığında ilk 24-48 saat soğuk uygulanması ve ekstremitenin kalp seviyesinin üzerine alınarak dinlendirilmesi şeklindedir. Bundan sonra 2 tedavi yöntemi vardır.

rice teknigi

  • 1- Konservatif tedavi  (Kansız , Ameliyatsız) tedavi
  • 2- Cerrahi ( Ameliyatlı ) tedavi

Bu tedavi yöntemlerinde belirleyici olan şey yaralanmanın derecesidir. Özellikle Grade-1 ve Grade-2 yani esnemiş veya kısmen yırtılmış bağ yırtıklarında RİCE uygulamasından sonra eğer hafif bir yırtılma olduğunu düşünüyorsak kontrollü bir yürüme aracı ile, koltuk değneği ile kısmı yük verilerek 2 hafta kadar eklemin dinlendirilmesi, tolere edebildiği şekliyle yük verilerek günlük aktivitesini sürdürmesi yeterlidir. Şişliğin ve ağrının azaltılması için ödem çözücü ve ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir.

Grade-2 yaralanmalarda hatta Grade-3 yaralanmaların bir çoğunda ise dışarıdan bir brace (breys)  kullanılır. Bu brace kullanımı fonksiyonel tedavi açısından günümüzde pratik olarak çok sık kullanılan bir yöntem olmaktadır.

breys

Özel bir atel gibi ayak bileğini sıkan, koruyan ve hareketlerini kısıtlayan bu brace yardımı ile yaklaşık 2-4 hafta bazen duruma göre 6 haftaya kadar uzatarak ayak bileği dinlendirilir. Brace ile hasta ayakkabısını giyebilir spor ayakkabısını giyebilir ve günlük aktivitesine devam edebilir. Bu konservatif tedavi burkulmaların tekrarlamaması için, 2- 4 ve ya 6 hafta sonrasında  ihtiyaç duyulması halinde fizyoterapistlere yönlendirilir. Fizyoterapistler hastanın durumuna göre kişiye özel, ihtiyaçları göz önünde bulundurularak ayak bileği kaslarını korumaya, kuvvetlendirmeye, derin ve propriyoseptif duyuyu geliştirmeye yönelik önerdiği bir takım egzersizler düzenli olarak uygulanır.

Ayak bileği burkulmalarında ameliyat (cerrahi tedavi)  çok az uygulanan bir yöntemdir. Ayak bileği yönünde kronik problemleri  olan vakalarda ayak bileği bağının oluşturulması, yeniden yapılmasını hedefleyen bir ameliyat yapılmaktadır. Akut yaralanmalarda cerrahi uygulama yapılmamaktadır.

 

Ayak bileğinde ki burkulmaların tekrarlamaması için ayak bileği kaslarını korumaya, kuvvetlendirmeye, derin ve propriyoseptif duyuyu geliştirmeye yönelik basit bir takım egzersiz örnekleri için  Propriyosepsiyon Duyusu ve Egzersizleri  yazımıza buradan ulaşabilirsiniz !!!