Tendon Refleksleri ve Muayenesi

Tendon Refleksleri ve Muayenesi

6 Ocak 2018 4 Yazar: admin

Derin Tendon Reflekslerinin Muayenesi

Derin tendon refleksi muayenesi ile hastaların nörolojik veya sinirsel bir rahatsızlığı olup olmadığı varsa bunun lokalizasyonu hakkında bilgi edinilmek için yapılır.

derin tendon refleksleri

Tendon refleksi muayenesi sırasında 6 farklı cevap vardır. Alınan cevaplar doğru ve okunaklı bir şekilde not edilir.

refleks-cekici

Genel olarak tendon refleksi muayenesi şöyle yapılır. Muayene edilecek tendon uygun pozisyona getirilip refleksi almak için test edilen kasın tendonuna orta şiddete vurulur. Bu vurma için refleks çekici kullanılır. Tendon refleksi muayenesi yapılırken hastaya uygun pozisyon verilir. İyi bir tendon refleksi muayenesi için hasta gevşek ve rahat olmalıdır.

Refleks muayenesi yapacak kişi el bileği ile çekiciyi ucundan tutar ve serbestçe hareket ettirir.

Tendon refleksleri muyane edildikten sonra aşağıda ki ifadelerle not edilir.

0 = Refleks Kayıp veya alınamadı
± = Refleks Azalmış
+ = Refleks Normal
++ = Refleks Canlı
+++ = Refleks Artmış
++++ = Refleks Polikinetik (Bir vuruşa birkaç kere cevap)

Tendon refleksi muayenesi içerisinde test edilen refleksler şunlardır;

  • Çene Refleksi
  • Biseps Refleksi
  • Triceps Refleksi
  • Stiloradyal Refleks
  • Aşil Refleksi
  • Patella Refleksi

Derin tendon reflekslerine geçmeden şunu da söyleyelim, refleksler konusuna ilgi duyuyorsanız daha önce yazdığımız refleks muayenesi yazımıza, yüzeyel refleksler ve muayenesi yazımıza, patolojik refleksler ve muayenesi yazımıza, ilkel refleksler ve muayenesi yazımıza ve nörolojik muayane ile ilgili detaylı bilgi için nörolojik muayene yazımıza göz atabilirsiniz.

Çene Refleksi Muayenesi

çene refleksi

Hasta ağzını az bir miktar açar ve çenesinin altını serbest bırakır. Refleksi test edecek kişi bir eliyle refleks çekiciyi tutarken diğer elinin işaret parmağını hastanın alt dudağının altına koyar ve işaret parmağının üzerine refleks çekici ile vurur.

Hastada normalde cevap alınmaz yada hastanın çenesinin yukarı doğru hafifçe hareketi hissedilir.

# Çene refleksinin periferik siniri N. trigeminus siniridir. Segmanter inervasyonu ise pons’dadır. Pons üzerinde ki piramidal yol hasarlarında refleks artar.

# Çene refleksi muayenesi videosunu izleyerek nasıl test edildiğini görebilirsiniz.

Biceps Refleksi Muayenesi

biceps refleksi

Biceps refleksi hasta otururken ve yatarken muayene edilebilir. Biceps refleksi muayenesi için hasta ön kolunu dirsekten yarım büker. Hasta refleksi test edecek kişiye dönük durur kendini serbest bırakır.

Refleksi test edecek kişi bir eliyle refleks çekiciyi tutarken diğer elini biceps tendonu üzerine koyuğ parmağına vurur.
Hasta da cevap olarak ön kolun bir miktar daha fleksiyonudur. Hasta yatarkende kolu vücudunun yanında aynı pozisyona getirilerek refleks çekici ile vurulur.

biceps refleksi muayenesi

# Biceps refleksinin periferik siniri N. Musculocutaneus siniridir. Segmanter inervasyonu ise omurilikde C5, Cseviyesindedir.

# Biceps refleksi muayenesi videosunu izleyerek nasıl test edildiğini görebilirsiniz.

Triceps Refleksi Muayenesi

triceps refleksi muayenesi

Triceps refleksi de biceps refleksi gibi iki farklı şekilde muayene edilebilir. Triceps refleksi muayenesi hasta ayakta iken şöyle muayene edilir;

  • Hasta omzunu abduksiyona alır ve önkol vücutla paralel olacak şekilde dirsekten bükülür. Hasta bu pozisyondaylen triceps tendonuna refleks çekici ile vurulur.

Triceps refleksi muayenesi hasta yatarken şöyle muayene edilir;

  • Hasta sırt üstü yatar. Hastanın önkolu gövde üzerinde fleksiyona getirilip hasta bu pozisyondaylen triceps tendonuna refleks çekici ile vurulur.

triceps refleksi

Hastanın vermesi gereken cevap önkolun ekstansiyon hareketidir.

# Triceps refleksinin periferik siniri N. Radialis siniridir. Segmanter inervasyonu ise omurilikde C6, C7  seviyesindedir.

# Triceps refleksi muayenesi videosunu izleyerek nasıl test edildiğini görebilirsiniz.

Stiloradyal Refleks Muayenesi

Stiloradyol refleks

Stiloradyol refleks muayenesi sırasında hastanın kolu yarı pronasyon pozisyonuna getirilir ve hasta bu pozisyondayken refleks çekici ile radius kemiğinin stiloid çıkıntısına vurulur.

Hastadan beklenen cevap önkolun fleksiyon ve bir miktar supinasyonudur. Bazen hastaların parmaklarında hafif fleksiyonda olabilir.

# Stiloradyol refleksin periferik siniri N. Radialis siniridir. Segmanter inervasyonu ise omurilikde C5, C6  seviyesindedir.

# Stiloradyol refleks muayenesi videosunu izleyerek nasıl test edildiğini görebilirsiniz.

https://www.youtube.com/watch?v=YVpU1ZSlvQg

Patella Refleksi Muayenesi

patella refleksi

Patella refleksi, biceps refleksi ve triceps refleksi gibi oturarak ve yatarak muayene edilebilir. Patella refleksi muayenesi hasta ayakta iken şöyle muayene edilir;

  • Hasta sandalyeye veya sedyeye oturar ve ayaklarını sarkıtır. Test sırasında hastanın ayakları yere değmemeli. Hastanın bacağı sarkarken patella tendonuna vurulur.

Patella refleksi muayenesi hasta yatarken şöyle muayene edilir;

  1. Hasta sırtüstü yatar. Muayene yapacak kişi kolunu iki dizin arkasından geçirerek bacakları hafif fleksiyonda tutar ve patella tendonlarına vurur.

Patella refleksi muayene sırasında hastadan beklenen cevap bacağın ekstansiyonudur.

patella refleksi muayenesi

# Patella refleksin periferik siniri N. Femoralis siniridir. Segmanter inervasyonu ise omurilikde L2, L4  seviyesindedir.

# Patella refleksi muayenesi videosunu izleyerek nasıl test edildiğini görebilirsiniz

Aşil Refleksi Muayenesi

aşil refleksi

Aşil refleksi muayenesi de patella refleksi, biceps refleksi ve triceps refleksi gibi iki farklı şekilde yapılabilir.

Aşil refleksi muayenesi şöyle yapılır;

  1. Aşil refleksi hasta sırt üstü yatarken bacağını dizden fleksiyona alıp dış rotasyona çevirir. Refleks muayenesini yapacak kili bir eliyle refleks çekiciyi tutarken diğer elini de hastanın ayak tabanına koyar ve ayak bileğini hafifçe dorsal fleksiyona getirip aşil tendona refleks çekici ile vurur.
  2. İkinci olarak aşil refleksi muayenesi şöyle yapılır. Muayene edilecek kişi dizlerinin üstünde yatak üzerinde durur. Hastanın ayakları yatak dışında olacak şekilde hasta pozisyonlanır. Ayak bilekleri serbest şekilde yatak dışında durur. Bu pozisyonda hastanın aşil tendonuna vurulur.

Aşir refleksi testi sırasında hastadan beklenen cevap ayak bileğinin plantar fleksiyon hareketidir.

# Aşil refleksi periferik siniri N. Tibialis siniridir. Segmanter inervasyonu ise omurilikde S1 seviyesindedir.

# Aşil refleksi muayenesi videosunu izleyerek nasıl test edildiğini görebilirsiniz

Tendon Reflekslerinde Alınan Cevapların Değerlendirilmesi

Tendon reflekslerinde 6 adet cevap alınır. Bunları kısaca sıralayacak olursak. Refleksin alınamadığı durum, refleksin azaldığı durum, refleksin normal olduğu durum, refleksin canlı olduğu durum, refleksin artmış olduğu durum ve refleksin polikinetik olduğu durumdur. Bu cevaplar kısaca ne anlam ifade eder bundan bahsedelim.

0 = Refleks Kayıp veya alınamadı
± = Refleks Azalmış
+ = Refleks Normal
++ = Refleks Canlı
+++ = Refleks Artmış
++++ = Refleks Polikinetik (Bir vuruşa birkaç kere cevap)

Tendon Reflekslerinde Artma

Tendon refleksinin arttığı durumlar; Refleks canlı, refleks artmış ve refleksin polikinetik olduğu durumlardır.

Canlı Refleks

Refleks normale göre biraz daha artmıştır. Bu durumlarda alınan refleks canlı olarak kayıt edilir. Canlı refleksler çoğu zaman bir anlam ifade etmez normal insanlarda da görülebilir.

Artmış Refleks

Refleks muayenesi sırasında alınan cevap ani ve hızlı bir sıçrama şeklindeyse refleks artmış olarak değerlendirilir.

Polikinetik Refleks

Refleks testi sırasında alınan cevap birden fazlaysa refleks polikinetik olarak kayıt edilir. Artmış cevap ve polikinetik cevaplar piramidal sistem hastalıklarında ortaya çıkmaktadır. Fakat piramidal yolun akut rahatsızlıklarında aniden yerleşen hemipleji ve parapleji erken döneminde reflekslere cevap alınmaz.

Tendon Reflekslerinin Arttığı Hastalıklar

Tendon reflekslerinin arttığı kişilerde aşağıda ki durumlardan şüphelenilir.

  • Tendon refleksinin arttığı durumlarda piramidal yol hastalılşarından şüphelenilir. Refleksin değişimi ve düzeyine göre lezyonun ve seviyesi hakkında bilgi edinilir.
  • Eğer refleks yalnızca vücudun bir tarafında arttıysa tek taraflı piramidal yol hastalığından şüphelenilir. Vücudun her iki tarafında artan refleks iki taraflı piramidal yol hastalığına işaret eder.
  • Eğer alt ve üst ekstremitenin artmış refleksleri ile beraber çene refleksi de artmışsa hasar pons seviyesinden daha yukarıdadır.
  • Tendon refleksleri alt extremte de artmış, üst ekstremite de normalse hasar servikal ve lumbal bölge arasında medulla spianlisin dorsal segmenlerindedir.

Tendon Reflekslerinde Azalma

Tendon refleksleri sağlıklı kişilerde de azalmış olabilir. Ama reflekslerin kayıp veya azalmış olduğu kişilerde aşağıda ki durumlardan şüphelenilir

Azalmış Refleks

Refleksler sağlıklı bireylerde de azalmış olabilir. Refleks azalmış olarak alındığında tekrar muayene edilir. Fakat tekrar muayene etmeden önce hastanın dikkati başka yöne çekilmeye çalışılır.  Jendrassik manevrası denilen yöntem yapılabilir.

Jendrassik manevrası şöyle yapılır. Hastadan ellerini yumruk yapıp açması istenir veya üçer üçer sayması istenir. Bu şekilde hastanın dikkati başka yöne çekilmiş olur. Bu şekilde refleks tekrar muayene edilir.

Kayıp veya Refleks Alınamadı

Muayene sırasında gözle görülür bir hareket oluşmadığı durumlarda derin tendon refleksi muayenesi kayıp olarak kayıt edilir.

Tendon Reflekslerinin Azaldığı Hastalıklar

Tendon refleksleri refleks yolunun herhangi bir kısımda kesilmesinden dolayı azalabilir veya hiç alınamayabilir. Ayrıca spasite ve rijidite ile beraber kontraktür ve eklem deformiteleri olduğu durumlarda refleks azalabilir veya hiç alınamayabilir. Azalmış ve refleksin alınamadığı durumlarda şu durumlardan şüphelenilir.

  • Periferik sinir (polinöropati) hastalıkları
  • Poliomiyelit
  • Kas hastalıkları
  • Spasitide
  • Kas kontraktürleri
  • Eklem deformiteleri

Artmış ve Azalmış Tendon Reflekslerinin Birlikte Bulunduğu Hastalıklar

Bazı durumlarda tendon refleksleri vücudun belirli bir bölgesinde artmış olabilirken başka bir bölgesinde azalmış veya kayıp olabilir.

  1. Eğer tendon reflekslerinin yukarısında kalan bölgede tendon refleksleri alınamıyorsa bu durumda hasar olan bölge hakkında bilgi edinilebilinir. Alt ekstremitesinde kuvvet kaybı ve tendon reflekslerinde artma bulunan bir kişide (piramidal paraparezi) üst ekstremitesinde refleks alınamıyorsa kişinin servikal medulla hasarı olduğu düşünülebilir.
  2. Omuriliğin komşu segmentlerinden inerve olan tendonlardan üst tendon refleksinin azalması, alt tendon refleksinin arttığı durumlarda lezyonun komşu iki segment arasında olduğu düşünülür. Misal: Biceps refleksi segmental inervasyonu C5, triceps refleksi segmental inervasyonu C6, C7 seviyesidir. C5 seviyesinde meydana gelen bir lezyonda (boyun fıtığı gibi) biceps refleksinde azalma veya kayıp görülebilirken komşu segmentine ait olan triceps refleksinde artma görülebilir. Öyle ki biceps refleksi muayenesi sırasında refleks çekici ile biceps tendonuna vurulduğu zaman, triceps refleksi ortaya çıkabilir. Bu duruma biceps reflesinin inversionu denir. Bir refleksi inversionu bu şekilde açıklanabilir.
  3. Reflekslerde meydana gelen bozukluklar bazen de geçmişe yönelik bir sinir sistemi rahatsızlığındandır. Daha önce geçirilmiş lezyonlar daha sonra refleks kaybına neden olur.  Daha önce lumbal disk hernisi olan bir hastada bugün ortaya çıkan piramidal paraparezi veya hemiparezi durumunda aşil refleksinin alınmaması daha önceki disk hernisinin bir sonucu olabilir.

Tendon refleksi muayenesi hastaların durumu hakkında bilgi sahibi olmak için çok önemlidir refleks muayenesi dikkatli bir şekilde yapılıp bir veya bir kaç uzman tarafından doğru bir şekilde yorumlanması önemlidir.

Refleksler ile ilgili daha önce yazdığımız refleks muayenesi yazımıza, yüzeyel refleksler ve muayenesi yazımıza, patolojik refleksler ve muayenesi yazımıza, ilkel refleksler ve muayenesi yazımıza ve nörolojik muayane ile ilgili detaylı bilgi için nörolojik muayene yazımıza göz atabilirsiniz.