Topuk Dikeni

Topuk Dikeni Nedir?

 #Topuk dikeni, topuk ağrısının yaygın nedenlerinden bir tanesidir.  Topuk dikenleri, topuk kemiğimizin alt tarafında (kalkaneus) bıçak batması gibi bir ağrının eşlik ettiği kalsiyumun birikmesiyle oluşan kemiksi çıkıntılardır.

Topuk Dikeni neden olur?

• Plantar fasya, kalkaneusun (topuk kemiği) alt yüzeyinden çıkan ve ayağın tabanı boyunca ayak parmaklarına doğru uzanan kalın lifli bir bağ dokusu tabakasıdır. Plantar fasya, ayak tabanının aşırı düzleşmesini pasifçe sınırlama görevi görür ve ayağın kavisli yapısını destekler. 

• Plantar fasyanın esnekiliğini kaybedip topuk kemiğine yapıştığı yerde oluşturduğu yangı plantar fasiite neden olur. Topuk dikenine ise plantar fasiit  kronikleşmesi neden olur.
• Plantar fasiit iyileşmesi uzun zaman geciktiğinde ya da yaralanma tekrarladığında , vücudunuz  zayıf ve yaralanmış yumuşak dokuyu kemikleşerek onarabilmektedir. Genellikle, yaralanan fasya fibroblastik aktivite ile iyileşir. Bu süreç 6 hafta gibi bir süreyi bulabilmektedir. Yaralanma süresi daha uzun bir süre devam ederse, osteoblastlar bölgeye alınır. Osteoblastlar plantar fasyada veya kalkaneal bölgede kemik (veya kalsifikasyon) oluşumuna neden olur.

Topuk Dikeni Belirtileri nelerdir?

• Topuk bölgesinde ağrı
• Genellikle sabahları uyandıktan hemen sonra ya da dinlendikten sonra topuk üzerine basmada zorluk çekme
• Topuk üzerine basamama, yürüme sırasında zorlanma
• Topuğa dokunulduğunda iri kemikli bir yumru hissi

Topuk Dikeni nasıl ilerler?

Hızlı kilo almak, koşu ya da uzun yürüyüşler yapmak, düz taban ya da kubbe ayak gibi ayakta anatomik bozukluğa sahip olmak , sürekli düz taban giyinme gibi yanlış ayakkabı kullanımı ve ayakta uzun süre kalma benzeri durumlarda topuk dikeni riski oluşabilir. Plantar fasiitin yapısı bozulduğunda, topuk dikeni oluşup büyüdükçe, günlük aktivitelerinizi  yapmanızı zorlaştırabilir ve zaman zaman ciddi ağrılara yol açabilir.

Topuk Dikeni Nasıl Teşhis Edilir?

• Topuk dikeni ve plantar fasiit genellikle semptomlarınız, öykünüz ve klinik muayenelerinize dayanarak doktorunuz tarafından teşhis edilir. Teşhiş için yine gerekli görüldüğü zamanlarda ultrason taramaları ve MR kullanılmaktadır.

# Topuk dikeni tanısı konulduktan sonra öncelikle araştırıp, topuk dikenine yol açan etkeni ortadan kaldırmamız lazım.  

Topuk Dikeni Risk Faktörleri

Aşağıdaki durumlarda ki kişilerde plantar fasiit ve topuk dikeni gelişmesi olasılığı daha yüksektir:

• Aktif olarak ayak tabanına ve topuğa baskı uygulayan sporlar; Koşu, bale dansı ve aerobik.
• Obezite (Fazla kilo)  – Ekstra ağırlık taşımak, plantar fasya üzerindeki gerginliği ve stresi arttırır.
• Gebe – Gebelikle ilişkili kilo artışı ve ödem, bağların gevşemesine neden olabilir.Bu da mekanik problemlere ve yaralanmalara yol açabilir.
• Çalışma koşulları ayakta ve sert zeminde olanlar. Örneğin fabrika çalışanı, öğretmen ve garson gibi çok fazla yürüyüş yapıp ayakta durmayı gerektiren bir işe sahip olmak.
• Orta yaşlı ve yaşlı insanlar (Eklem Romatizması)
• Tabanı çok sert ya da babet tarzı atak tabanı özellikle iç taraf desteği zayıf olan (kalitesiz) ayakkabı kullanmak
• Zayıf Ayak Taban Kasları. Kas yorgunluğu, plantar fasyalarımıza aşırı yüklenilmesine ve yaralanmalara neden olur
• Artrit. Bazı artrit tipleri ayağın alt kısmındaki tendonlarda iltihaplanmaya neden olabilir, bu da plantar fasiite yol açabilir.
• Diyabet. Plantar fasiite diyabetli kişilerde sağlıklı bireylere oranla daha fazla görülmektedir.

Topuk Dikeni Prognozu

# İyi haber, topuk dikeni ağrıları tedavi sonrası nadiren kalıcı olmaktadır. Topuk dikeninin ana nedeni olan Plantar fasiit, tersine çevrilebilir ve çok başarılı bir şekilde tedavi edilir. Plantar fasiit veya topuk dikeni olan kişilerin yüzde 90’ından fazlası fizyoterapi tedavisi ile önemli ölçüde iyileşmektedir. 

Topuk Dikeni Tedavisi

• Plantar fasiitin temel nedeni olan zayıf ayak biyomekaniği nedeniyle, gelecekte tekrar plantar fasiit oluşumu ya da topuk dikeni gelişimini önlemek için ayak ve bacak biyomekaniğinizin iyice değerlendirilip düzeltilmesi çok önemlidir.
• Fizyoterapistiniz ayak değerlendirmesi, ayak biyomekaniği, ayak kaslarınızın kuvvetlendirilmesi (Ayak intrinsik kas güçlendirme – tibialis posterior ve peroneus longus dahil) konusunda yol göstericidir.  Egzersizlerin doğru ve düzenli yapılması tedavinin başarı şansını artırır.  Mutlaka tedavi aşamasında size önerdiği germe ve kuvvetlendirme egzersizlerini yapmaya çalışın.
• Şok dalgaları tedavisi olan “ESWT” de konservatif tedavide kullanılan çok önemli bir fizik tedavi yöntemidir. Şok dalgaları vücut dışında üretildikten sonra bir uygulama başlığı ile topuk bölgesine uygulanır. Eswt ile topuk dikeninde %85 kalıcı iyileşme sağlanmaktadır. Tedaviye erken başlanması başarı şansını artırırken; tedavi 3 ile 5 seans devam etmekte ve 1 hafta ara ile yapılan seanslar ortalama 20 dakika sürmektedir. Cerrahi müdahale olmaksızın, anestezi alınmadan, ilaçsız ve kısa sürede iyileşme sağlayan şok dalga tedavisinden sonra topuk dikeni tekrarlama şansı oldukça düşüktür.

• Medikalden edinilen topukluk ve tabanlık tedavi süreciniz sonlanana kadar ağrıyı azaltmada etkili olacaktır.
• Egzersizle iyileşmeyen bazı dirençli vakalarda atel bileklik kullanımı söz konusudur. Gece kullanılan atel ayağın 90 derecede durmasını sağlar.(Gece atelleri kısa vadede rahatlama sağlarken uzun vadede plantar fasyayı aşırı derecede kalıcı uzatabilmekte olup pek önerilmemektedir).
• Ayrıca ayak stabilizasyon egzersizleri topuk dikeni ve plantar fasiitin önlenmesi ve kontrol edilmesi için uzun vadede etkili  bir çözümdür.
• Plantar fasiit veya topuk dikenli ağrılarınız birkaç aylık konservatif tedaviden  (fizik tedavi) sonra devam ederse, topuğunuza NSAİ  ilaçlar enjekte etmek gerekebilir .

 

Hiçbir şey yapmazsan ne olur?

# Tedavi edilmediği takdirde, topuk dikeni büyür ve genellikle çok acı verici bir hal alabilir.