Beyin ve Medulla Spinalisin Zarları

• Dıştan içe doğru Dura mater, Arachnoidea mater ve  Pia mater olarak sıralanan bu zarların hepsine birden MENİNGES denir.
• Dura mater, damar ve sinirden zengin bir yapıya sahipken; Arachnoidea mater ve Pia mater damar yapısından yoksun olup, az miktarda myelinsiz sinir lifleri içerir.
• Beyin ve Medulla spinalisi saran zarların inflamasyonuna ise MENENJİT denir.

DURA MATER:

• Beyin ve medulla spinalisi saran zarların en dışında yer alan ve esneme özelliği olmayan kalın bir zardır.
• Dura Mater’in beyni saran kısmına dura mater cranialis, medulla spinalisi saran kısmına dura mater spinalis adı verilir.
• Dura mater cranialisin lamina externa ve lamina interna olmak üzere 2 tabakası vardır. Bu tabakalar belirli yerlerde birbirinden ayrılarak, içerisinde beyin venöz kanının bulunduğu, beyin venöz sinüslerini (sinüs durae matris) oluşturur.
• Dura mater spinalis yukarıda foramen magnumdan başlayan ve aşağıda 2.sakral vertebra seviyesinde kapanan bir kese şeklindedir. Dura mater spinalisin kaudal ucu, bu seviyeden itibaren coccygeum (filum terminale externum) adını alarak fibröz bir bant şeklinde coccyx’e kadar uzanır. Vertebraların periosteum tabakası ve canalis vertebralisteki ligamentler ile dura mater spinalis kısmında epidural aralık adı verilen bir boşluk vardır. Bu boşlukta gevşek bağ dokusu, yağ dokusu ve pleksus venosus vertebralis internus bulunur.

Dura Mater Uzantıları: 

-Falx cerebri : İki beyin hemisferi arasında yer alır ve dura materin en geniş şeklidir.

-Diaphragma sella: Fossa hypophysialis’in üzerini örten, daire şeklinde horizontal bir dura mater uzantısıdır.

-Tentorium cerebelli: Cerebellum ile cerebrum’un lobus occipitalis’i arasında yer alan dura mater uzantısıdır.

-Falx cerebelli:  Cerebellum’un hemisferleri arasında uzanır.

ARACHNOİDEA MATER

• Beyin ve medulla spinaslisi saran ve dura mater ile pia mater arasında bulunan ince, damardan yoksun bir membrandır.
• Arachnoiden motor cranialis; qyrus’ların üzerinde seyreder, ancak sulcusların içerisine girmez. Medulla spinalis’i saran Arachnoidea mater spinalis, Arachnoidea mater cranialisin devamıdır. Arachnoidea mater spinalis, dura mater spinalis ile birlikte 2.sakral vertebra seviyesinde kapanır.
• Dura mater ile Arachnoidea mater arasında subdural aralık (spatium subdurale) adı verilen dar bir boşluk vardır.  Bu boşluk içerisinde seröz bir sıvı bulunur. Arachnoidea mater ile pia mater arasında ise, içinde BOS (Beyin Omurilik Sıvısı)’un dolaştığı subarachnoid aralık (spatium subarachnoidea ) adı verilen bir boşluk vardır.
• Beyin omurilik sıvısının hidrostatik basıncı venöz sistemdeki basınçtan daha yüksek olduğu zaman sıvı subarachnoid aralıktan venöz sisteme doğru hareket eder.

PİA MATER

• Beyin ve medulla spinalis dokusunun hemen dışında yer alan bir zardır. Bunun beyni saran kısmına pia mater cranialis, medulla spinalisi saran kısmına pia mater spinalis adı verilir. Bu zar dışta lamina externa, içte lamina interna olmak üzere 2 tabakadan oluşmuştur.
• Lamina interna; BOS’tan beslenen avasküler bir tabaka olup beyin ve medulla spinalisi sulcusların en derin noktasına kadar incecik şekilde sıkıca sarar.
• Pia mater spinalis; medulla spinalisin alt ucunda kapanır ve bu seviyeden itibaren ince bir bağ dokusu etrafında, 2. sakral vertebra seviyesine kadar uzanan filum terminale’yi oluşturur. Filum terminale, 2. sakral vertebra seviyesinden itibaren dura mater ile birlikte lig. coccygeum adını alır ve coccyx’e yapışarak sonlanır.