Omurganın Kırık ve Çıkıkları

Columna vertebralis’in yapısı koruyucu ve destekleyici olarak önemli miktarlarda hareketlere izin vermesine rağmen, çıkıklar ve columna vertebralis’in kırıklı- çıkıkları ile sonuçlanması olasılığı nedeniyle özel bölgelerde aşırı ve ani şiddetli hareketlere izin vermez.

Başın arkaya şiddetli bir şekilde savrulması yada bir otomobil kazasında olduğu gibi ani şiddetli fleksiyon, bir yada daha fazla vertebranın corpus vertebrae’sında çökme kırığı yada ezilmeye neden olur. Eğer vertebranın kompresyon ile birlikte oluşan öne şiddetli hareketi varsa, vertebra bir altında ki vertebranın üzerinde öne doğru çıkabilir (örneğin C6 yada C7 vertebranın dislokasyonu). Genellikle bu yer değiştirme  iki vertebra arasında ki faset eklemleri kırar, onları yerinden çıkarır ve ligamenta interspinalia’yı kopartır. Columna vertebralis’in çok şiddetli fleksiyon yaralanmalarının çoğunda onarılması mümkün olmayan medulla spinalis yaralanmaları meydane gelir.

Boynun aniden kuvvetli ekstansiyonu da columna vertebralis ve medulla spinalis yaralanması yapabilir. Kafa atmak ya da futbolda yüzün uygunsuz bir şekilde blokajı boynun hiperekstansiyon yaralanmasına yol açabilir.  Kuvvetle muhtemel bu tip şiddetli hiperekstansiyon vertebranın arka bölümünü yaralar. Arcus vertebrae ve bunların çıkıntılarının sıkışması yada ezilmesi ile kırıklar oluşur. Servikal vertebraların kırıkları boynun arka tarafı ve regio scapularis’e ışınsal tarzda ağrı yayılmasına neden olabilir. Çünkü vertebralardan ağrı impulslarını alan aynı spinal duyu gangliyonları ve medula spinalis segmentleri boyun kaslarının innervasyonundan da sorumludur.

4 ARACIN KARIŞTIĞI ZİNCİRLEME KAZADA BİR KİŞİ ÖLDÜ, BİR KİŞİ YARALANDI. !!!

Boynun şiddetli hiperekstansiyonu (“kırbaç darbesi” yaralanması) da motorlu taşıtların arkadan çarpmaları sırasında meydana gelebilir. Hiperekstansiyon yaralanmalarının bu tiplerinde ligamentum longitudinale anterius şiddetli bir şekilde gerilir ve kopabilir.

Columna vertebralis’teki hiperfleksiyon yaralanması, hiperekstansiyon ardından başın thorax duvarına çarpması şeklinde ( başın geriye tepmesi hareketiyle de ) oluşabilir.  ” Faset eklemlerin birbirinden ayrılması” yada servikal vertebraların kilitlenmesi arcus vertebrae’ların dislokasyonu sonucu da oluşabilir. Başın ağrı hiperekstansiyonu, servikal spondiloz yada Hangman kırığı oluşumuna ek olarak ligamentum longitudinale anterius ve komşuluğundaki C2-C3 discus intervertebralis’in anulus fibrosus’unun yırtılmasına neden olabilir. Eğer böyle bir yaralanma meydana gelirse, baş, C1 ve C2 vertebranın ön parçası (corpus ve dens) axial iskeletin geri kalan bölümünden ayrılır ve medulla spinalis genellikle hasara uğrar.  Böyle şiddetli yaralanmalara marus kalan insanlar nadiren hayatta kalır. Futbl, dalış, attan düşme ve motorlu araç çarpmaları nedeniyle kırıklar en fazla columna vertebralis’in servikal bölgesinde oluşur. Semptomlar şüpheli ağrıdan ilerleyici derecede motor ve duyusal işlevlerin kaybına kadar çeşitlilik gösterir.

Nispeten esnek olmayan torasik bölgeden daha hareketli lumbal bölgeye geçiş aniden ortaya çıkar. Bu nedenle T11 ve özellikle T12 vertebralar  servikal vertebralar dışında en sık kırılan vertebralardır.

Torakal ve Lumbal bölgelerdeki vertebraların dislokasyonu, bunların processus articularis’lerinin birbirine kenetlenmesi nedeniyle yaygın değildir. Ancak spondilolizis (proc. articularis superior ve proc. articularis inferioru birbirine bağlayan sutunun kırığı) oluştuğunda bu kilitleyici mekanizma bozulur. Daha sonra birbirine komşu vertebralar arasında dislokasyon (spondilolistezis olarak bilinir) meydana gelebilir. L5 vertebranın lamina arcus vertebrae’sının pars interarticularis’inin kırığı yada kaybı (L5 ‘in spondilozis’i) L5/S1 intervertebral ekleminin aşağı doğru eğiminden dolayı sacrum’a (S1 vertebra ) kıyasla özellikle L5 vertebra corpusunda spondilolistezis ile sonuçlanır. Pek çokları L5’teki spondilolizis veya şüphesinin gelişim sırasında muhtemelen L5 vertebra merkezi ile nörosentral eklemdeki nöral arkusların uygun şekilde birleşmesindeki eksiklikten dolayı ortaya çıktığı konusunda hemfikirdir. L5-S1 intervertebral eklemdeki spondilolistezis cauda equina’daki spinal sinirlere sacrum üst kısmından geçerken bası yaparak bel ve alt ekstremite ağrısına neden olabilir.