Travmatik Beyin Hasarı Sonrası Komadaki veya Yoğun Bakımdaki Hastanın Rehabilitasyonu

Amaç hasarlı beyini uyandırmaktır. Bu programlar “koma iyileşme” veya “koma uyarı” programları olarak adlandırılır. Bu süreçte yapılması gerekenler;

1. Hastanın gerçekten komada olup olmadığı teyit edilmelidir. Olabilecek çeşitli sistemik hastalıklar ekarte edilmelidir. Bundan sonra özellikle ilaçlara bağlı olabilecek sedasyonlardan kaçınmak gerekir. Bu nedenle çeşitli amaçlara yönelik olarak kullanılmakta olan ilaçlar sedatif etkileri daha az olanlarla değiştirilir veya kesilmelerinde sakınca görülmeyen ilaçlara son verilir.
2. Hastanın beslenmesi ihmal edilmemelidir. İlk 72 saatte enteral beslenme (mide ya da ince bağırsağın içinden geçen bir tüp yardımı ile hastanın sıvı ile beslenmesi)  yapılmalıdıır. Yaralanma sonrası enerji gereksinimi 2-3 haftada yaklaşık 2 kat artar. Yüksek kalori ve protein, lifli gıdalar, yeterli sıvı, vitamin ve mineral desteği sağlanmalıdır. Haftalık oalrak kilo, en azından aylık olarak da serum protein ve albumin düzeyleri kontrol edilmelidir. 3 haftadan daha fazla nazogastrik yolla beslenmesi gereken hastalara perkütan endoskopik gastrostomi (ağız yoluyla beslenemeyen hastaların beslenmesini sağlamak amacıyla, karın duvarından mideye tüp yerleştirilmesi) kısacası PEG önerilmelidir.
3. Bu dönemde oluşabilecek özellikle kas iskelet sistemi ve diğer ciddi komplikasyonların önlenmesi, oluşanların da hızlı ve uygun tedavilerinin yapılması hastanın iyileşme sürecinin kısaltılması, rehabilitasyon aktivitelerinin zamanında ve etkin yapılabilmesi ve maliyetlerin azaltılması açısından önemlidir.
4.  Bilişsel iyileşme ve uyanıklığı artırmak amacıyla hastanın çevresi zenginleştirilmelidir. Bu doğrultu da yakınları ve akadaşlarının sık ziyaretlerine izin verilir, sevdiği müzikler dinletilir, güzel anıları anlatılır ( tıp ki dizilerde ki gibi). Hasta gözlerinin açabiliyorsa fotoğrafları gösterilir ve sevdiği tv programları açık tutulur.
5. Uyanmayı hızlandırmak ve uyanıklığı artırmak için çeşitli psikostimülan ilaçlar kullanılmaktadır. Başlıca psikostimülanlar metilfenidat, bromokriptin, amantadin, modafinil ve dekstroamfetamindir.
6. Komadaki hastanın rehabilitasyonunda son basamak hastanın ailesinin eğitimi ve psikolojik destek sağlanmasıdır.

Yoğun bakımda Rehabilatif önlem ve tedaviye ihtiyaç duyulan olası problemler

Spastisite

• Artıran nedenlerin ekarte edilmesi
• Pozisyonlama, ortezleme, alçılama
• Germe egzersizleri
• Fizik Tedavi
• Sistemik ve lokal ilaçlar

Kontraktür

• Eklem hareket açıklığı egzersizleri
• Pozisyonlama, ortezleme, alçılama
• Spastisitenin tedavisi

Solunum

• Solunum fizyoterapisi

Cilt bakımı ve Bası Yarası

• Pozisyonlama,  çevirme
• İyi hemşirelik bakımı
• Beslenmenin düzenlenmesi

Derin Ven Trambozu, Pulmoner Emboli

• Egzersiz, ambulasyon
• Eksternal basınç uygulayıcılar
• Antikoagülasyon
• Vena kava filtresi

Mesane ve Barsak

• Uygun drenaj yönteminin Seçilmesi

Aspirasyon

• Uygun beslenme yönteminin seçilmesi