GULLİAN BARRE SENDROMU ve REHABİLİTASYONU

Gullian barre sendromu (GBS) periferik sinirlerin ve sinir köklerinin akut, enflamatuvar, demiyalinizan hastalığıdır. GBS’nin etiyopatolojisi tamamen bilinmemesine rağmen geçirilmiş bakteriyal veya viral enfeksiyonların tetiklediği otoimmin bir hastalık olarak kabul edilmektedir. GBS fiziksel, psikolojik ve otonomik fonksiyon bozukluğu yapar. Hastalık akut olarak parestezi ve kuvvetsizlikle başlar. Çoğu hastada assendan olarak hızla ilerler. Harabiyetin derecesine göre bazı hastaları yatağa ve ventilatöre bağımlı kılabilir. GBS’nin dünyada yıllık insidansı yüz binde 1-2 dir.Erkeklerde daha fazla olmak üzere çocukluktan ileri yaşa kadar her yaşta görülür. Poliomiyelitin eradike edildiği ülkelerde, GBS nontravmatik noromüsküler paralizelerin en sık sebebidir. Amerikada her yıl yaklaşık olarak 5 bin yeni GBS vakası görülmektedir. Vakaların yüzde 10 ‘ u ölmekte yüzde 20’sinde ambulasyonda problemler oluşmakta veya bir yıl sonra ventilatör ihtiyacı duyulmaktadır.  Bir çalışmada pleji insidansı %54 tür; bu monoplejiden tetraplejiye kadar değişmektedir. GBS hastalarının yaklaşık %40 ‘ı rehabilitasyona gereksinim duyar. Olguların neredeyse yarısı ise iz bırakmadan iyileşir.

GBS REHABİLİTASYONUNDA UYGULANANLAR

• Erken hedefler komplikasyonların, deformiteleri önleme ve pulmoner bakımı kolaylaştırmayı içermelidir.
• Uygun pozisyonlama, iyi bir cilt bakımı, statik splint ve Eklem Hareket Açıklığı egzersileri kontraktür, bası yarası ve tuzak nöropati oluşumunu engelleyebilir.
• Pulmoner bakımı için ise iyi bir solunum sistemi takibi gerekir.
• GBS (Gullian Barre Sendromu) rehabilitasyon programı belirli bir düzen içerisinde yapılmalıdır. Çoğu hasta doğru planlanmış bir rehabilitasyon programı ile tamamen iyileşir. Olguların %5-10 ‘u ise uzun dönemde asistif cihazlardan ve diğer rehabilitasyon programlarından fayda görebilirler. Özellikle erken dönemde ve diğer döneminin ilk zamanlarında aktif egzersizler ve aktiviteler verilmemelidir. Aksi taktirde motor lezyon daha da artar. Bunun yanı sıra tedavide motor üniti etkileyen aşırı yüklenmenin iyileşmeyi engellediği bildirilmiştir. Hastalığın ilk birkaç gününde ağrı nedeniyle egzersiz tolere edilemeyebilir.
• Akut fazda başlangıç egzersizleri hastanın durumuna göre dikkatli bir şekilde belirlemeli ve sık sık dinlenme molası verilmelidir.
• Aktif ve aktif rezistif egzersizlere hasta stabil olduktan sonra başlanmalıdır.
• Kas güçlendirme egzersizlerine başlarken kas ağrısı kriter olarak alınabilir.
• Kas testine göre seçilen kas gruplarına aktif asistif, aktif ve progresif egzersizler verilir. Eğer fonksiyon veya kas gücü azalırsa yatak istirahatine tekrar dönülmelidir.
• GBS’de (Gullian Barre Sendromu) kaslarda sertlik ve kontraktür,  eklem kapsülündeki kontraktürlerden daha fazladır. Bu kaslar hamstringler, TFL(Tensor fasiya lata) ve gastroknemius olup germe egzersizleri verilmelidir.
• Diğer deformiteleri önlemek için cihazlama önemlidir.  Ortezler günlük aktiviteleri kolaylaştırmak, fonksiyonu artırmak, zayıf yapıları fazla yüklenmeden korumak, kontraktürleri engellemek için verilir.
• Rehabilitasyon programında başarılı olan hastalara daha sonra walker veya benzeri asistif cihazlarla yürüyüş eğitimine geçilir. Böyle bir rehabilitasyon programı ile çoğu hastsa tamamen iyileşir. %5-10 olgu ise uzun dönemde asistif cihazlarla ve diğer rehabilitasyon yöntemlerinden yarar görebilirler.